Γιατί η Ελλάδα δεν πρέπει να επιστρέψει στις αγορές Του Ralph Atkins, Financial Times
Η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές θα είναι σαν να δίνεις σε αλκοολικό ένα μπουκάλι ούζο, υποστηρίζουν οι FT. Ο κίνδυνος εκτροπής από τις μεταρρυθμίσεις, ο ακριβός δανεισμός και η αλλαγή των όρων στη διαπραγμάτευση με το Βερολίνο.
Το 2014 ξεκίνησε με πάρτι στις αγορές ομολόγων των χωρών της περιφέρειας που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Η Ελλάδα, όμως, το κακό παιδί της ευρωζώνης, τι δώρα φέρνει σε αυτό το πάρτι;
Οι δημοπρασίες μακροπρόθεσμων ομολόγων στις αρχές του μήνα από την Ιρλανδία -η οποία βγήκε από το πρόγραμμα στήριξης τον Δεκέμβριο- και την Πορτογαλία -η οποία ελπίζει να καταφέρει το ίδιο τον Ιούνιο- προσέλκυσαν ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον. Ανά την περιφέρεια, οι αποδόσεις -οι οποίες κινούνται αντίθετα από τις τιμές των ομολόγων- μειώθηκαν σε επίπεδα προ της κρίσης . Ορισμένοι στην Αθήνα -αλλά και τραπεζίτες του Λονδίνου- βλέπουν μία πιθανότητα να δοκιμάσει και η Ελλάδα τις αγορές.
Η πρώιμη επιστροφή στις διεθνείς αγορές θα επιβεβαίωνε ότι η ευρωζώνη αλλάζει σελίδα. Έχουν περάσει λιγότερο από δύο χρόνια από τότε που η Ελλάδα «χρεοκόπησε». Οι επενδυτές, όμως, θα πρέπει να είναι προσεκτικοί από αυτό το πρώιμο δώρο της χώρας. Η επιστροφή της Αθήνας στον δανεισμό από διεθνείς επενδυτές θα μπορούσε να αποδειχθεί προάγγελος νέων προβλημάτων – τόσο για τις άλλες χώρες της ευρωζώνης όσο και για την ίδια.
Η Ελλάδα σίγουρα μπαίνει στον πειρασμό. Ακόμη και εάν τα κεφάλαια που θα αντληθούν είναι ελάχιστα.
Οι δημοπρασίες μακροπρόθεσμων ομολόγων στις αρχές του μήνα από την Ιρλανδία -η οποία βγήκε από το πρόγραμμα στήριξης τον Δεκέμβριο- και την Πορτογαλία -η οποία ελπίζει να καταφέρει το ίδιο τον Ιούνιο- προσέλκυσαν ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον. Ανά την περιφέρεια, οι αποδόσεις -οι οποίες κινούνται αντίθετα από τις τιμές των ομολόγων- μειώθηκαν σε επίπεδα προ της κρίσης . Ορισμένοι στην Αθήνα -αλλά και τραπεζίτες του Λονδίνου- βλέπουν μία πιθανότητα να δοκιμάσει και η Ελλάδα τις αγορές.
Η πρώιμη επιστροφή στις διεθνείς αγορές θα επιβεβαίωνε ότι η ευρωζώνη αλλάζει σελίδα. Έχουν περάσει λιγότερο από δύο χρόνια από τότε που η Ελλάδα «χρεοκόπησε». Οι επενδυτές, όμως, θα πρέπει να είναι προσεκτικοί από αυτό το πρώιμο δώρο της χώρας. Η επιστροφή της Αθήνας στον δανεισμό από διεθνείς επενδυτές θα μπορούσε να αποδειχθεί προάγγελος νέων προβλημάτων – τόσο για τις άλλες χώρες της ευρωζώνης όσο και για την ίδια.
Η Ελλάδα σίγουρα μπαίνει στον πειρασμό. Ακόμη και εάν τα κεφάλαια που θα αντληθούν είναι ελάχιστα.
Η επιτυχής άντληση μακροπρόθεσμου δανεισμού θα ενισχύσει τη θέση της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους της στην ευρωζώνη. Η Αθήνα ξεπέρασε τους στόχους του 2013 για τον προϋπολογισμό, καταγράφοντας πρωτογενές πλεόνασμα προ καταβολής τόκων.
Έχοντας αποδείξει ότι μπορεί και πάλι να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς θα μπορέσει να αντισταθεί σε νέα μέτρα λιτότητας. Θα έχει τη χρηματοοικονομική ευελιξία και τα περιθώρια για να αντιμετωπίσει τις χειρότερες κοινωνικές επιπτώσεις της λιτότητας. Οι προϋπολογισμοί των ελληνικών τραπεζών, που ήδη έχουν υποστεί σημαντική αναθεώρηση βάσει του προγράμματος στήριξης, θα ενισχυθούν περαιτέρω.
Όπως ακόμα επισημαίνουν οι τραπεζίτες, η Ελλάδα χρειάζεται να αναδιαρθρώσει την αγορά ομολόγων που δημιουργήθηκε μετά το PSI, δημιουργώντας βάθος και ρευστότητα σε πολλές σειρές ομολόγων. Ο ευκολότερος τρόπος είναι να εκδοθεί νέο χρέος. Οι συνθήκες στις αγορές θα μπορούσαν να επιδεινωθούν φέτος, εάν οι ευρωεκλογές του Μαΐου ενισχύσουν τα αντιευρωπαϊκά κόμματα στη Γηραιά Ήπειρο.
Και για τους πιστωτές της Ελλάδας, όμως, το δέλεαρ είναι μεγάλο. Ο Poul Thomsen, ο επικεφαλής του κλιμακίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, επισήμανε σε συνέντευξή του σε ελληνική εφημερίδα τον προηγούμενο χρόνο πως το διεθνές ενδιαφέρον στα ελληνικά ομόλογα υπογραμμίζεται και από τη βελτίωση του κλίματος. «Από τη στιγμή που θα ξεκινήσει ένας ενάρετος κύκλος, η εμπιστοσύνη μπορεί να επιστρέψει ταχύτατα», δήλωσε, αν και πρόσθεσε ότι είναι ουσιώδες η χώρα να παραμείνει στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.
Περίοδος αποκλεισμού
Η επιστροφή στις αγορές είναι σημαντικό σημείο καμπής για τα προγράμματα στήριξης. Υπό αυτήν την έννοια, μάλλον είναι η ώρα να επιστρέψει και η Ελλάδα σε αυτές. Η περίοδος αποκλεισμού μιας χρεοκοπημένης χώρας από τις αγορές έχει περιοριστεί σημαντικά συγκριτικά με τη δεκαετία του 1980. Εξαίρεση αποτελεί η Αργεντινή που βρίσκεται εκτός αγορών από τη χρεοκοπία του 2001. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, όμως, οι περισσότερες χρεοκοπημένες χώρες ανακτούν πρόσβαση σε νέο δανεισμό μέσα σε ένα ή δύο χρόνια.
Επιπλέον, η πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές θα αποδυναμώσει τα επιχειρήματα της Ελλάδας για περαιτέρω χρηματοοικονομική στήριξη ή για βοήθεια στη μείωση του χρέους, μέσω είτε επιμήκυνσης της διάρκειας των δανείων είτε μείωσης των επιτοκίων. Εάν οι Γερμανοί φορολογούμενοι αποφύγουν τα νέα βάρη στήριξης, τότε το πάρτι των αγορών θα μετακομίσει στο Βερολίνο.
Η γιορτινή ατμόσφαιρα, πάντως, μπορεί γρήγορα να χαλάσει. Ό,τι κι αν συμβουλεύουν οι τραπεζίτες, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες εντός της τρόικας που επιβλέπει το πρόγραμμα στήριξης ως προς την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές.
Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να παραστρατήσει η Αθήνα από τον δρόμο της εφαρμογής ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων. Παρά την πρόοδο στον προϋπολογισμό που έχει σημειωθεί, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει μόνο το ένα τρίτο των συμφωνημένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η χώρα βρίσκεται πολύ πίσω από την Ιρλανδία και την Πορτογαλία σε όρους λειτουργίας προηγμένης ευρωπαϊκής οικονομίας.
Επίσης, η άντληση κεφαλαίων από τις αγορές θα είναι ακριβή.
Οι αποδόσεις των 10ετών ελληνικών ομολόγων είναι κοντά στο 8% (της Πορτογαλίας είναι λίγο πάνω από 5%). Όποιο ποσό κι αν αντληθεί από τις αγορές, θα υπάρξουν αμφιβολίες για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Για πολλούς αξιωματούχους στην ευρωζώνη, η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές θα είναι σαν να δίνεις σε αλκοολικό ένα μπουκάλι ούζο. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος αποτυχίας στην πρώτη δημοπρασία κρατικών τίτλων, που θα επέφερε πλήγμα εμπιστοσύνης και σε άλλες αγορές της ευρωζώνης.
Αντιθέτως, η Αθήνα χρειάζεται να προχωρήσει προσεκτικά. Να καταφέρει και άλλη μείωση στο κόστος δανεισμού και να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των συντηρητικών ευρωπαϊκών επενδυτικών ταμείων. Τα αμερικανικά hedge funds ή τα distressed funds μπορεί να ενδιαφέρονται για αποδόσεις της τάξεως του 8%, αλλά δεν θα ενδιαφερθούν εάν η απόδοση υποχωρήσει στο 5%. Αυτή η διαδικασία χρειάζεται καιρό.
Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας έχει πει ότι θα δοκιμάσει τις αγορές με έκδοση 5ετών ομολόγων το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Ακόμη κι αυτό όμως μπορεί να αποδειχθεί φιλόδοξο εάν η Ελλάδα δεν θέλει να χαλάσει το πάρτι.
