Του Κώστα Ράπτη
“Ο χθεσινός ασθενής της Ευρώπης ανένηψε και τώρα είναι σε θέση να γράφει ιατρικές συνταγές για τη σημερινή Ευρώπη” διακήρυξε, δίχως ίχνος συστολής, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας Egemen Bagis, παρουσιάζοντας την εναλλακτική “έκθεση προόδου” που εκπόνησε η Τουρκία για… τον εαυτό της, σε απάντηση προς την “μεροληπτική και αβάσιμη” έκθεση της Κομισιόν. Παράλληλα, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών Zafer Caglayan παρουσιάζοντας τα στοιχεία για τις τουρκικές εξαγωγές το 2012 δήλωνε ότι η χώρα του αποτελεί παράδειγμα μετατροπής “από οφειλέτη σε πιστωτή του ΔΝΤ”.
Η μεγαλαυχία υποκρύπτει φόβους – καθώς η κυβέρνηση Erdogan, μετά την περίοδο αποπληθωριστικής “επανεξισορρόπησης” του δευτέρου εξαμήνου του 2012, επενδύει πολλά στην γεμάτη ρίσκα αναθέρμανση της τουρκικής οικονομίας κατά το τρέχον έτος, ώστε να οδηγηθεί υπό τις κατάλληλες πολιτικές συνθήκες στις δημοτικές και κυρίως στις προεδρικές εκλογές του 2014. Προσδοκά επίσης ότι η οικονομική ανάπτυξη των καθυστερημένων νοτιοανατολικών επαρχιών θα λειτουργήσει ως εμβρυουλκός της εκτόνωσης του Κουρδικού προβλήματος, που έχει εισέλθει σε εξαιρετικά ευαίσθητη φάση.
Όμως, η αισιοδοξία των Τούρκων ιθυνόντων δεν αποτελεί λόγο κενό. Και τα οικονομικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία 24ωρα καταδεικνύουν τόσο την υλική βάση που έχει η “αφ΄ υψηλού” στάση έναντι της Ε.Ε., όσο και τα συγκεκριμένα μονοπάτια που ακολουθούν οι προς Ανατολάς γεωπολιτικές αναζητήσεις της Άγκυρας.
Σύμφωνα με γραπτή ανακοίνωση του Caglayan την Τρίτη, το 2012 οι εταιρείες του τουρκικού κατασκευαστικού κλάδου ανέλαβαν σε 100 διαφορετικές χώρες 433 έργα συνολικής αξίας 26,1 δισ. δολαρίων – αριθμός που συνιστά όχι μόνο άλμα της τάξης του 31% σε σχέση με το 2011, αλλά και ιστορικό υψηλό. Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι ο σχετικός αριθμός το 2000 ήταν μόλις 1 δισ. δολάρια.
Πέρα από την αθροιστική αξία, σημαντική αύξηση παρουσιάζει και το μέσο ύψος των συμβολαίων που εξασφαλίζει ο τουρκικός κατασκευαστικός κλάδος, από 40 εκατ. τα προηγούμενα χρόνια στα 60 εκατ. το 2012, καταδεικνύοντας την ανάληψη όλο και μεγαλύτερων και σημαντικότερων έργων, από αυτοκινητοδρόμους στην Αγ. Πετρούπολη και την Αιθιοπία, μέχρι την επέκταση του αεροδρομίου του Άμπου Ντάμπι.
Το 18,8% του συνόλου των έργων αναλήφθηκε στο Τουρκμενιστάν και το 16,8% στο Ιράκ, ενώ το τελευταίο δίμηνο είδε τις τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες να επιστρέφουν στη Λιβύη. Έργα αναλήφθηκαν για πρώτη φορά στην Κολομβία, το Περού, την Παπούα Νέα Γουινέα και τη Σομαλία, ενώ παράπλευρο όφελος αποτελεί και η αύξηση το πρώτο ενδεκάμηνο του 2012 στα 20,5 δισ. δολάρια (ήτοι κατά 7,4 % σε ετήσια βάση) των τουρκικών εξαγωγών δομικών υλικών.
Την Τρίτη, επίσης, δημοσιοποιήθηκε ο δείκτης PMIΔεκεμβρίου της Markit, ο οποίος κινήθηκε ανοδικά για τέταρτο κατά σειρά μήνα, φθάνοντας στο υψηλότερο σημείο από τον Οκτώβριο του 2011.
Την επομένη, ο Caglayan είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει τα στοιχεία για τις τουρκικές εξαγωγές, των οποίων ο συνολικός όγκος έφθασε το 2012 τα 152 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση κατά 12,6% σε ετήσια βάση. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στα καταναλωτικά αγαθά, τα χημικά προϊόντα και τα ηλεκτρονικά, ενώ η αυτοκινητοβιομηχανία η οποία πάντως συνιστά τον μεγαλύτερο εξαγωγικό κλάδο (με τζίρο 19,6 δισ. δολαρίων) καταγράφει πτώση κατά 5,5% σε ετήσια βάση.
Οι εξαγωγές προς την Ε.Ε. υποχώρησαν από το 45% του συνόλου το 2011 στο 42% το 2012, παρακολουθώντας την κρίση της ευρωζώνης και την αντοχή των αναδυόμενων οικονομιών, ενώ τον μήνα Δεκέμβριο το Ιράκ ξεπέρασε τη Γερμανία ως πρώτος προορισμός των τουρκικών εξαγωγών.
Από τις επιμέρους τουρκικές περιφέρειες, τη μεγαλύτερη αύξηση εξαγωγών (20%) κατέγραψε η επαρχία του Γκαζίαντεπ – πρώτο δείγμα επιτυχίας της πολιτικής των φοροαπαλλαγών και επιδοτήσεων ασφαλιστικών εισφορών για τις φτωχότερες από τις έξι Οργανωμένες Βιομηχανικές Ζώνες στις οποίες έχει διαιρεθεί η Τουρκία. Αντίστοιχα επιτυχής μπορεί να θεωρηθεί και ο απολογισμός της κρατικής Eximbank, η οποία ενίσχυσε τους εξαγωγείς το παρελθόν έτος με πιστώσεις συνολικού ύψους 21 δισ. δολαρίων.
Ο Caglayan υποστήριξε ότι η αύξηση των εξαγωγών δικαιολογεί την προσδοκία καταγραφής ρυθμών ανάπτυξης το 2013 της τάξης του 3% – αριθμός, όπως είπε, ικανοποιητικός συγκρινόμενος με τις τρέχουσες επιδόσεις άλλων χωρών(και οπωσδήποτε με το απογοητευτικό 1,6% της ίδιας της Τουρκίας το τρίτο τρίμηνο του 2012).
Ωστόσο, τα στοιχεία που παρουσίασε, και συνεπάγονται μείωση του ελλείμματος του τουρκικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στα 50 δισ. δολάρια, από 77 δισ. το 2011, θα πρέπει να συνυπολογίσουν το κυριότερο εξαγώγιμο “προϊόν” της Τουρκίας αυτή τη στιγμή, ήτοι τον χρυσό με τον οποίο το Ιράν πουλά τους υδρογονάνθρακές του προσπερνώντας τις διεθνείς κυρώσεις. Επιπλέον, οι εισαγωγές μειώθηκαν μόλις κατά 1,6% το πρώτο ενδεκάμηνο του 2012, στα 216,7 δισ. δολάρια, ενώ το Νοέμβριο αυξήθηκαν κατά 12,5% σε ετήσια βάση, υποδεικνύοντας αναθέρμανση της εγχώριας ζήτησης και κινδύνους νέας διεύρυνσης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Άλλωστε, ακόμη και η αύξηση των εξαγωγών έχει συνήθως στην Τουρκία το φαινομενικά παράδοξο αποτέλεσμα της αύξησης του ελλείμματος, λόγω της έλλειψης ενδιάμεσων αγαθών στην Τουρκία.
