Οι επιπτώσεις της ανάδειξης του πρωθυπουργού της Ιταλίας σε πρόεδρο.-
Τι αναφέρει η αμερικανική εταιρεία γεωπολιτικών αναλύσεων.
Σε περίπτωση που ο πρωθυπουργός της Ιταλίας γίνει ο επόμενος πρόεδρος της χώρας τον Φεβρουάριο, θα μπορούσε να αυξηθεί η πολιτική αβεβαιότητα και να διακυβευθεί η τύχη των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την Ιταλία, καθώς η Βουλή αγωνίζεται να διορίσει τον διάδοχό του. Ο Ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα έχει πει ότι δεν θα επιδιώξει την επανεκλογή του μετά τη λήξη της θητείας του τον Φεβρουάριο. Τις τελευταίες εβδομάδες, στα ιταλικά μέσα ενημέρωσης έχουν αυξηθεί οι εικασίες ότι ο σημερινός πρωθυπουργός της χώρας, Μάριο Ντράγκι, ενδιαφέρεται για την προεδρία. Ο Ντράγκι, πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ηγείται σήμερα ενός ετερογενούς συνασπισμού κεντροδεξιών και -αριστερών κομμάτων, κύριος στόχος του οποίου είναι η διάθεση περίπου 200 δις ευρώ σε ευρωπαϊκά κονδύλια της για να καταστεί η οικονομία της Ιταλίας πιο ανταγωνιστική και να επιταχυνθεί η ενεργειακή μετάβαση. Λόγω του εσωτερικού και διεθνούς κύρους του, ο Ντράγκι θα εξασφάλιζε πιθανότατα την προεδρία, αν την επεδίωκε.
- Τον Ιανουάριο, οι Ιταλοί βουλευτές και μια ομάδα επιλεγμένων περιφερειακών αντιπροσώπων θα εκλέξουν νέο πρόεδρο σε μυστική ψηφοφορία (η ακριβής ημερομηνία της ψηφοφορίας θα ανακοινωθεί στις 4 Ιανουαρίου).
- Στην Ιταλία, η θέση του προέδρου είναι κυρίως εθιμοτυπική, με την πραγματική πολιτική εξουσία να βρίσκεται στα χέρια της κυβέρνησης. Όμως ο ρόλος του αυξάνεται σημαντικά σε περιόδους πολιτικής αναταραχής, επειδή ο πρόεδρος είναι υπεύθυνος για την οργάνωση των συνομιλιών μεταξύ των πολιτικών κομμάτων για τον διορισμό κυβέρνησης. Ο πρόεδρος της Ιταλίας έχει επίσης την εξουσία να διαλύσει το κοινοβούλιο και να προκηρύξει πρόωρες γενικές εκλογές, στην περίπτωση που δεν τερματιστεί μια πολιτική κρίση.
Εάν ο Ντράγκι παραμείνει πρωθυπουργός, η Ιταλία θα συνεχίσει να εφαρμόζει οικονομικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2022, αν και ο ρυθμός τους (των μεταρρυθμίσεων) θα μπορούσε να επιβραδυνθεί καθώς πλησιάζουν οι επόμενες γενικές εκλογές. Εάν ο Ντράγκι παραμείνει στη θέση του, η κυβέρνησή του είναι πιθανό να ολοκληρώσει την κοινοβουλευτική θητεία τον Φεβρουάριο του 2023. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την αργή αλλά σταθερή διαδικασία των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, καθώς και την συνέχιση της συνεργασίας της Ιταλίας με τη Γερμανία και τη Γαλλία στην ομοσπονδιοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για να συμβεί, ωστόσο, αυτό, οι κεντροδεξιές και οι αριστερές δυνάμεις στο ιταλικό κοινοβούλιο θα πρέπει να συμφωνήσουν κατόπιν συμβιβασμού σε έναν υποψήφιο για την προεδρία. Ένα πιθανό πρόβλημα που συνδέεται με την παραμονή του Ντράγκι στην πρωθυπουργία είναι ότι ο συνασπισμός που τον στηρίζει σήμερα πιθανότατα θα απομακρυνθεί από αυτόν καθώς πλησιάζει η προεκλογική εκστρατεία για τις βουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2023, αποδυναμώνοντας σταδιακά την κυβέρνησή του. Κάτι τέτοιο θα επιβράδυνε σημαντικά τον ρυθμό των οικονομικών και θεσμικών μεταρρυθμίσεων κατά τους τελευταίους μήνες του 2022.
- Μια συμβιβαστική λύση που θα επέτρεπε στον Ντράγκι να παραμείνει πρωθυπουργός θα μπορούσε να περιλαμβάνει το να πειστεί ο Ματαρέλα να παραμείνει πρόεδρος για άλλη μια θητεία. Μια άλλη συμβιβαστική λύση θα ήταν ο επόμενος πρόεδρος να παραιτηθεί πρόωρα και να τον διαδεχθεί ο Ντράγκι κάποια στιγμή το 2023 ή το 2024.
- Στους πιθανούς υποψήφιους για την προεδρία είναι η υπουργός Δικαιοσύνης Μάρτα Καρτάμπια, ο πρώην πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Πιερ Φερντινάντο Κασίνι και ο πρώην πρωθυπουργός Ρομάνο Πρόντι. Κανένα από αυτά τα πολιτικά πρόσωπα, ωστόσο, δεν θα είχε το ίδιο επίπεδο στήριξης με τον Ντράγκι. Η κεντροδεξιά έχει επίσης εκφράσει την υποστήριξή της στον πρώην πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι, αν και αποτελεί αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν ανησυχίες για την υγεία του.
Εάν ο Ντράγκι γίνει πρόεδρος, ο διορισμός νέου πρωθυπουργού θα μπορούσε να αυξήσει την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα στην Ιταλία, καθώς δεν υπάρχουν προφανείς υποψήφιοι για την αντικατάστασή του. Εάν ο Ντράγκι γίνει πρόεδρος τον Φεβρουάριο, τα κόμματα που υποστηρίζουν την κυβέρνησή του θα πρέπει να συμφωνήσουν σε νέο πρωθυπουργό, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί προβληματικό, δεδομένου ότι σήμερα δεν υπάρχουν Ιταλοί πολιτικοί που να διαθέτουν τέτοιο βαθμό συναίνεσης. Ακόμη και αν διοριστεί νέος πρωθυπουργός, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα έχει το ίδιο επίπεδο δημόσιας στήριξης και πολιτικής επιρροής (τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό) με τον Ντράγκι. Ως αποτέλεσμα, το σενάριο αυτό θα αυξήσει την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα στην Ιταλία, ιδίως αν οδηγήσει σε μεγαλύτερο κατακερματισμό της Βουλής. Ως πρόεδρος, ο Ντράγκι θα εξακολουθεί να έχει σημαντικό βαθμό επιρροής στην ιταλική πολιτική, γεγονός που θα μπορούσε να μετριάσει τις επιπτώσεις ενός πιο αδύναμου πρωθυπουργού. Στην περίπτωση που ο Ντράγκι γίνει πρόεδρος αλλά η Βουλή δεν καταφέρει να εκλέξει πρωθυπουργό, θα πρέπει να διεξαχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Αυτό θα επιβράδυνε τη διαδικασία των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, εκτροχιάζοντας παράλληλα την επένδυση των ευρωπαϊκών κονδυλίων στην Ιταλία, καθώς η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές μπορεί να αποφασίσει να καταρτίσει νέα σχέδια δαπανών (τα οποία θα απαιτούσαν την έγκριση της ΕΕ). Επιπλέον, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ένας ευρωσκεπτικιστικός, δεξιός συνασπισμός θα μπορούσε να αναλάβει την επόμενη ιταλική κυβέρνηση, γεγονός που θα διατάρασσε την τρέχουσα σχεδόν απόλυτη συνεργασία Ρώμης και Βρυξελλών. Ωστόσο, οι βουλευτές θα επιδιώξουν να αποφύγουν τη διεξαγωγή πρόωρων βουλευτικών εκλογών σε μια περίοδο κατά την οποία η Ιταλία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας (COVID-19). Τα πολιτικά κόμματα χαίρονται να έχουν έναν μη πολιτικό, όπως ο Ντράγκι (ή έναν διάδοχο με παρόμοιο τεχνοκρατικό υπόβαθρο) να εφαρμόζει αντιδημοφιλείς αποφάσεις όπως Lockdowns και επώδυνες οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Έτσι, τα περισσότερα κόμματα προτιμούν να διεξαχθούν οι εκλογές όπως έχουν προγραμματιστεί τον Φεβρουάριο του 2023, γεγονός που πιθανότατα θα υποχρεώσει την Βουλή να διορίσει πρωθυπουργό, στην περίπτωση που ο Ντράγκι εγκαταλείψει τη σημερινή του θέση για την προεδρία.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής την Παρασκευή 31/12
Υπεύθυνη διαχείρισης για την Ελλάδα: Δέσποινα Συριοπούλου
