Δέν γεννηθήκαμε ἔξυπνοι οἱ συνθῆκες μᾶς ἔκαναν!
Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης,
ΠΡΟΞΕΝΗΣΕ ἰσχυρή ἐντύπωση αὐτό τό 62% τῆς ἔρευνας τῆς About People γιά λογαριασμό τῆς Eteron, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο οἱ Ἕλληνες εἴμαστε ὑπερήφανοι γιά τήν εὐφυΐα μας καί, κατά συνέπεια, ἔχουμε ὑψηλό δείκτη αὐτοεκτίμησης ὡς Ἔθνος.
Προξένησε ἐντύπωση, διότι δέν πρόκειται γιά ἄποψη πού κυριαρχεῖ στά δεξιά καί στά ἄκρα τοῦ ἐκλογικοῦ σώματος, ἀλλά τό διαπερνᾶ ὁλόκληρο. Καί τό κέντρο καί τήν ἀριστερά καί τήν δεξιά. Ὅλους. Σέ πρώτη ἀνάγνωση διέκρινα μάλιστα καί ἕνα μούδιασμα σέ ὁρισμένους κύκλους, καθώς γιά πολλούς αὐτή ἡ ἄποψη σημαίνει ὑπολανθάνοντα σωβινισμό, ἄν ὄχι βαρύ ἐθνικισμό. Πού συνήθως δέν ἀνιχνεύεται σέ μεγάλες δόσεις στήν πατρίδα μας.
Πρόκειται, κατά τήν γνώμη μου, γιά λανθασμένη ἀνάλυση τοῦ ἀποτελέσματος τῆς δημοσκόπησης. Ἐν προκειμένῳ ἔχουμε νά κάνουμε μέ τήν ἱστορική ἀποτύπωση μιᾶς πραγματικότητας. Ὄχι, οἱ Ἕλληνες δέν γεννηθήκαμε ἐξυπνότεροι ἀπό ἄλλους λαούς. Δέν γεννηθήκαμε μέ καλύτερο DNA ἀπό ἄλλους λαούς. Δέν πιστεύουμε στήν φυλετική ὑπεροχή μας συγκριτικά μέ ἄλλους λαούς. Καί πάντως δέν εἴμαστε ὁ περιούσιος λαός, ὅπως καμμιά φορά καμαρώνουμε νά λέμε αὐτάρεσκα, συνοδείᾳ ἀνεκδότων, ὅτι κατά τήν διανομή τοῦ κόσμου ὁ Θεός μᾶς χάρισε τό οἰκόπεδο πού κρατοῦσε γιά τά γεράματά του.
Ὄχι, λοιπόν, δέν γεννηθήκαμε καλύτεροι. Ἀλλά γίναμε καλύτεροι. Οἱ συνθῆκες μᾶς ὤθησαν νά γίνουμε καλύτεροι, ἔστω καί ἄν αὐτή τήν εὐφυΐα μας δέν τήν χρησιμοποιοῦμε πάντοτε γιά καλό σκοπό. Καί γίναμε καλύτεροι, γιατί μέ μιά ἱστορία, ζυγῶν, κατοχῶν, ἐμφυλίων, διχασμῶν, συρράξεων, διωγμῶν, προσφυγιᾶς, ἀκρωτηριασμῶν, ἀπελευθερωτικῶν πολέμων, ἐκπαιδευτήκαμε νά βρίσκουμε λύσεις μέσα στίς χειρότερες δυνατές συνθῆκες. Μάθαμε νά καιγόμαστε καί νά γεννιόμαστε ἀπό τήν στάχτη μας. Ἐκπαιδευτήκαμε μέ τήν ἰδέα, ὅτι ζοῦμε σέ ἕναν τόπο ὅπου τίποτε δέν εἶναι ὁριστικό καί τετελεσμένο. Ἄρα δέν πρέπει νά ἐφησυχάζουμε.
Θά πῶ ἕνα παράδειγμα ἀπό τούς νεώτερους χρόνους, τό πρῶτο πού μοῦ ἔρχεται στό μυαλό. Πρίν καμμιά εἰκοσαετία, οἱ Γερμανοί μᾶς παρέδωσαν τά ὑποβρύχια τύπου 214 πού ἀγοράσαμε μέ ἐμφανές ἐλάττωμα. Ἔγερναν, παρουσίαζαν κλίση κατά τόν πλοῦ. Οἱ πολιτικές ἡγεσίες τοῦ Ὑπουργείου Ἄμυνας δίσταζαν νά τά παραλάβουν. Μιά ὁμάδα διακεκριμένων Ἑλλήνων ἐπιστημόνων τοῦ Πολεμικοῦ μας Ναυτικοῦ βρῆκε ὅμως λύσεις πού τά κατέστησαν ἐν τέλει ἀνώτερα τῶν ἀντιστοίχων τοῦ γερμανικοῦ καί τοῦ ἰσραηλινοῦ Ναυτικοῦ.
Ἀποτέλεσμα ἦταν νά καταστοῦν τά ὑποβρύχιά μας ὁ φόβος καί ὁ τρόμος τοῦ τουρκικοῦ πολεμικοῦ ναυτικοῦ στήν κρίση τοῦ «Ὀρούς Ρέιτς». Τά ἔνοιωθε στά ὕφαλά του.
Ἀκόμη παλαιότερα τά ὑποβρύχια τούτου 209 τά ὁποῖα ἀποκτήσαμε τό 1970 ἔτυχαν τέτοιων βελτιώσεων στήν Ἑλλάδα, πού ἐν τέλει τίς υἱοθέτησαν οἱ Γερμανοί ὅλες στόν ἑπόμενο ἀναβαθμισμένο τύπο.
Θά σᾶς πῶ ἀκόμη ἕνα παράδειγμα. Οἱ Ἕλληνες ἰατροί πού μετανάστευσαν στό ἐξωτερικό. Περιζήτητοι. Γιατί περιζήτητοι; Γιατί λόγῳ τοῦ Ἀγροτικοῦ τους στήν ἑλληνική περιφέρεια, στήν διάρκεια τοῦ ὁποίου κλήθηκαν νά ἀντιμετωπίζουν πλεῖστα ὅσα περιστατικά, μόνοι, χωρίς βοήθεια, στό τέρμα τοῦ πουθενά, ἐκπαιδεύτηκαν νά δίνουν λύσεις σέ ἀντίξοες συνθῆκες. Λύσεις ἀκόμη καί μέ τήν φαντασία τους. Ἔγιναν ἔτσι τά πολυδύναμα ἐργαλεῖα τοῦ Ἀγγλικοῦ καί τοῦ Γερμανικοῦ Συστήματος Ὑγείας, χώρια ὅτι θεωροῦνται ἡ καλύτερη παρέα στήν βάρδια, γιατί διαθέτουν συναίσθημα καί συναισθηματική νοημοσύνη. Καί μπορεῖς νά ἀλλάξεις καί δύο κουβέντες μαζί τους. Οἱ γιατροί αὐτοί σέ κάποιες πόλεις τῆς Γερμανίας δέν δίστασαν νά ὑποβάλλουν ὁμαδική παραίτηση ἀπό τίς καλοπληρωμένες ἐργασίες τους, ὅταν στήν καρδιά τῶν μνημονίων ἔζησαν ἄγριο bullying ἀπό τούς συναδέλφους τους λόγῳ τῆς χρεοκοπίας τῆς χώρας. Ἐκτός ἀπό εὐφυΐα, διέθεταν καί φρόνημα.
Ὁ τάχα ἐθνικισμός καί ὁ δῆθεν σωβινισμός δέν εἶναι κάτι αὐτοφυές λοιπόν. Ἡ αὐτοπεποίθηση καί ἡ εὐφυΐα καλλιεργήθηκαν ἀπό τίς συνθῆκες. Εἴμαστε λαός ἐκπαιδευμένος ἀπό τήν ἱστορία. Ἄλλοι, ἄν εἶχαν χάσει τό 30% τοῦ ΑΕΠ τους σέ καιρό εἰρήνης, θά εἶχαν γκρεμίσει τίς χῶρες τους. Ἀλλά ἐμεῖς πού ζήσαμε ζυγούς, κατοχές, διωγμούς, προσφυγιές, ἐμφυλίους, ἀκρωτηριασμούς, ξέρουμε καλά, ὑπάρχει ζῶσα μνήμη –τί σημαίνει νά γκρεμίζεται ἡ χώρα σου.
Πέραν αὐτῶν ἄς μήν ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι σπουδάσαμε ἕναν πολιτισμό καί μιά θρησκεία ὅπου δέν κυριαρχεῖ ἡ λογική τοῦ μαύρου-ἄσπρου. Τά πράγματα ποτέ δέν ἦταν ἀπόλυτα στήν πατρίδα μας. Ἡ φιλοσοφία μας εὐνοοῦσε συχνά καί τήν ἐνδιάμεση τρίτη λύση. Γιά ὅση ἀξία ἔχει ἡ ἄποψή μου: ἄς μήν ντρεπόμαστε λοιπόν γιά μιά εὐφυΐα πού κατακτήθηκε ἐπί τοῦ πεδίου. Δέν μᾶς χαρίστηκε αὐτή ἡ εὐφυΐα. Ἐργαστήκαμε γιά νά τήν ἀγγίζουμε καί καμμιά φορά ἀξίζει νά τήν ἀναγνωρίζουμε στούς ἑαυτούς μας. Ἔστω καί ἄν αὐτό γίνεται ἐντελῶς τυχαῖα σέ μιά δημοσκόπηση.
