Το Ναγκόρνο Καραμπάχ θα πάψει να υπάρχει ως «Δημοκρατία» – μη αναγνωρισμένη έτσι κι αλλιώς διεθνώς – από την 1η Ιανουαρίου 2024, ολοκληρώνοντας έναν κύκλο βίας και αίματος που σφράγισε τον μετασοβιετικό χώρο και σφραγίζοντας την γεωπολιτική αναβάθμιση του Αζερμπαϊτζάν, σε βάρος, φυσικά και της Αρμενίας.
Δημοσίευση στο primenews.com.gr
Σε μια ιστορική απόφαση προχώρησαν οι Αρχές του Nagorno-Karabakh, καθώς σύμφωνα με διάταγμα που υπέγραψε ο πρόεδρος του θύλακα των Αρμενίων, Samvel Shahramanyan από την 1η Ιανουαρίου του 2024 θα παύσει να υφίσταται η «αυτοανακηρυχθείσα αυτόνομη Δημοκρατία» και θα παύσουν όλοι οι «κρατικοί» θεσμοί και οργανισμοί που υπάγονται σε αυτήν.
Πρόκειται για μια απόφαση που ουσιαστικά βάζει τέλος στην παρουσία των Αρμενίων σε αυτήν την περιοχή που θεωρούσαν πατρογονικά τους εδάφη, αν και τόσο η διεθνής κοινότητα όσο ακόμα και η Αρμενία είχαν αναγνωρίσει πως το Nagorno-Karabakh αποτελεί έδαφος του Αζερμπαϊτζάν.
Ο «πόλεμος των 24 ωρών» που εξαπέλυσε στις 19/9 το Αζερμπαϊτζάν – το είχε βαφτίσει «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» – κατέληξε σε μεγάλη νίκη των Αζέρων, καθώς οι αυτονομιστικές αρχές του Karabakh αναγκάστηκαν να συμφωνήσουν στην παράδοση των όπλων τους και στη διάλυση κάθε ένοπλου τμήματος τους.
Από τις στρατιωτικές αυτές επιχειρήσεις που δεν διήρκεσαν ούτε μια ημέρα, αναφέρεται πως σκοτώθηκαν τουλάχιστον 400 μαχητές και στρατιώτες και από τις δύο πλευρές.
Τι αναφέρει το ιστορικό διάταγμα
Στο διάταγμα που υπέγραψε ο Samvel Shahramanyan αναφέρεται πως το Nagorno-Karabakh θα πάψει να υπάρχει από την 1η Ιανουαρίου του 2024.
«Έχοντας ως την προτεραιότητα τη διασφάλιση της φυσικής ασφάλειας και των ζωτικών συμφερόντων του λαού του Karabakh, λαμβάνοντας υπόψη τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μέσω της μεσολάβησης της διοίκησης της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης με εκπροσώπους της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν για ελεύθερη, εθελοντική και ανεμπόδιστη διέλευση των κατοίκων του Nagorno-Karabakh, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού προσωπικού που έχει καταθέσει τα όπλα, και δεδομένου ότι διασφαλίζεται η περιουσία τους στα οχήματά τους κατά μήκος του διαδρόμου του Lachin, και με γνώμονα το άρθρο 93 του Συντάγματος του Nagorno-Karabakh, ελήφθη απόφαση: να διαλυθούν όλοι οι κρατικοί θεσμοί και οι οργανισμοί μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2024 και η Δημοκρατία του Nagorno-Karabakh (Artsakh) να παύσει να υφίσταται» αναφέρει το διάταγμα.
Κατόπιν καλείται ο πληθυσμός του Karabakh, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών εκτός των συνόρων τους, να εξετάσει τους όρους επανένταξης που προτείνει το Αζερμπαϊτζάν καθώς και την προσαρμογή του στις νέες συνθήκες.
Ο πόλεμος των 24 ωρών
Ύστερα από τη στρατιωτική επιχείρηση που εξαπέλυσε το Αζερμπαϊτζάν κατά των Αρμενίων του Nagorno-Karabakh στις 19 Σεπτεμβρίου, οι αρχές του θύλακα αποδέχθηκαν τους όρους του Αζερμπαϊτζάν και συμφώνησαν να παραδώσουν τα όπλα και να διαλύσουν τις ένοπλες δυνάμεις τους.
Στη συνέχεια, αποφάσισαν να φύγουν από την περιοχή φοβούμενοι εκκαθαρίσεις.
Ήδη πολλοί κάτοικοι του Karabakh υποστηρίζουν πως οι Αζέροι στις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις επιτέθηκαν κατά πολιτών και αμάχων, υποστηρίζοντας πως αναγκάστηκαν να φύγουν μόνο και μόνο για να είναι ζωντανοί.
Ισορροπία δυνάμεων
Η νίκη του Αζερμπαϊτζάν αλλάζει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου, όπου υπάρχει ένα συνονθύλευμα εθνοτήτων που διασταυρώνεται με αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ρωσία, Ηνωμένες Πολιτείες, Τουρκία και Ιράν παλεύουν για την ενίσχυση της επιρροής τους.
Από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Αρμενία βασιζόταν σε μια εταιρική σχέση ασφάλειας με τη Ρωσία, ενώ το Αζερμπαϊτζάν πλησίασε την Τουρκία, με την οποία μοιράζεται γλωσσικούς και πολιτιστικούς δεσμούς.
Η Αρμενία επιδίωξε πρόσφατα στενότερους δεσμούς με τη Δύση ενώ κατηγορεί τη Ρωσία, η οποία διατηρεί ειρηνευτικές δυνάμεις στο Karabakh ότι δεν έκανε τίποτα για να αποτρέψει τη στρατιωτική επιχείρηση των Αζέρων, κατηγορίες που αρνήθηκε κατηγορηματικά η Μόσχα, η οποία πάντως έσπευσε να σημείωσε στον πρωθυπουργό της Αρμενίας πως ο εναγκαλισμός του με τις ΗΠΑ είναι μεγάλο λάθος.
Δύο πόλεμοι
Σημειώνεται πως οι αντιπαραθέσεις Αρμενίων – Αζέρων για την περιοχή του Nagorno-Karabakh ανάγονται ήδη από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, όταν και τα δύο αυτά κράτη ήταν Σοβιετικές Δημοκρατίες. Το Nagorno-Karabakh είχε αναγνωριστεί από τη Σοβιετική Ένωση ως αυτόνομη περιοχή εντός της Σοβιετικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν.
Ο πρώτος πόλεμος διήρκεσε από το 1988 έως το 1994 με 30.000 νεκρούς και πάνω από ένα εκατομμύριο εκτοπισμένους, κυρίως Αζέρους καθώς οι Αρμένιοι είχαν καταφέρει όχι μόνο να αποκτήσουν τον έλεγχο του Nagorno-Karabakh αλλά και τμημάτων επτά περιοχών γύρω από αυτό.
Η δεύτερη πολεμική αναμέτρηση ήταν το 2020 με 6.500 νεκρούς και με τις συγκρούσεις να διαρκούν 44 ημέρες. Το Αζερμπαϊτζάν υπήρξε ο μεγάλος νικητής καθώς κατάφερε να αποκτήσει τον έλεγχο και των επτά περιοχών που είχε χάσει στον πρώτο πόλεμο, αλλά και το ένα τρίτο του Nagorno-Karabakh.
Η κατάπαυση πυρός και η τριμερής συμφωνία Ρωσίας – Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν προέβλεπε την παρουσία 2.000 Ρώσων στρατιωτών που είχαν ως στόχο να ελέγχουν το διάδρομο του Lachin που συνδέει τον αρμένικο θύλακα του Karabakh με την Αρμενία.
Ωστόσο, οι Αρμένιοι κατηγορούν τους Αζέρους ότι τους προηγούμενους 10 μήνες είχαν μπλοκάρει το διάδρομο με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε τρόφιμα, φάρμακα και είδη πρώτης ανάγκης για τον πληθυσμό του Karabakh.
