Μία προσέγγιση σχετικά με τους κανόνες πολέμου, εάν τηρούνται σε κάθε περίπτωση χωρίς υπεξαιρέσεις. Ο Πούτιν χαρακτηρίστηκε “εγκληματίας πολέμου”, ο Νετανιάχου;
Γράφει ο Γιώργος Καρελιάς
Ο πόλεμος είναι απάνθρωπος και δεν διεξάγεται πάντα στο πεδίο της μάχης. Εκεί, στο πεδίο, οι ωμότητες είναι αποδεκτές, συμβαίνουν μεταξύ στρατιωτών, μαχητών. Όμως, εκτός του πεδίου των μαχών, ο πόλεμος έχει κανόνες. Πρέπει να έχει, λέει το διεθνές δίκαιο.
Τι γίνεται όταν αυτοί οι κανόνες παραβιάζονται; Τότε υπάρχουν διεθνή δικαιοδοτικά όργανα, που διαπιστώνουν-ή πρέπει να διαπιστώνουν- τις παραβιάσεις, να εντοπίζουν τους υπεύθυνους και να τους απαγγέλλουν τις δέουσες κατηγορίες.
Έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα. Άλλοτε οι υπεύθυνοι φτάνουν στο Διεθνές Δικαστήριο, άλλοτε -όταν πρόκειται για ηγέτες ισχυρών χωρών- αυτό είναι αδύνατο. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι του Βλαντίμιρ Πούτιν, για τον οποίο το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης. Βασική κατηγορία εναντίον του είναι η παράνομη απέλαση παιδιών από την Ουκρανία και η μεταφορά τους από τις κατεχόμενες περιοχές τους στη Ρωσία.
Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι καταγγελίες για θηριωδίες στη Γάζα. Ακόμα και δυτικοί ηγέτες (πχ πρόεδρος Μπάιντεν), που υποστηρίζουν αναφανδόν «το αναφαίρετο δικαίωμα του Ισραήλ στη νόμιμη άμυνα», καλούν την κυβέρνηση της χώρας αυτής σε «αυτοσυγκράτηση» και «να μην ξεπερνά κάποια όρια».
Άλλοι, όπως ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, τα είπε πολύ πιο χοντρά, σε μια ασυνήθιστη αντίδραση για τέτοιον αξιωματούχο: «Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι επιθέσεις της Χαμάς δεν έγιναν στο κενό. Ο παλαιστινιακός λαός έχει υποστεί 56 χρόνια ασφυκτικής κατοχής. Έχουν δει τη γη τους να καταβροχθίζεται σταθερά από εποικισμούς και να μαστίζεται από τη βία. Η οικονομία τους πνίγηκε. Οι άνθρωποί τους εκτοπίστηκαν και τα σπίτια τους κατεδαφίστηκαν. Οι ελπίδες τους για πολιτική λύση έχουν εξαφανιστεί», είπε ο Γκουτέρες.
Μολονότι στη διεθνή ειδησεογραφία κυριαρχούν οι ωμότητες της Χαμάς κατά την πρόσφατη εισβολή μαχητών της σε συνοριακά χωριά του Ισραήλ, η άνευ ορίων αντίδραση της κυβέρνησης Νετανιάχου υποχρέωσε και δυτικούς ηγέτες να δηλώσουν ότι «ο πόλεμος έχει κανόνες» και να την καλέσουν να μην τιμωρεί τους αμάχους. Ακόμα κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης το είπε, έστω μέσα από τα δόντια του.
Το Ισραήλ βομβαρδίζει τη Γάζα, μια πυκνοκατοικημένη περιοχή, όπου η διάκριση μεταξύ αμάχων και τρομοκρατών της Χαμάς, δεν είναι πάντα εφικτή. Οι βόμβες πέφτουν παντού, ακόμα και σε νοσοκομεία, όπου οι γιατροί ακρωτηριάζουν χωρίς αναισθητικό. Ο πληθυσμός δεν έχει νερό, ηλεκτρικό, φάρμακα και τρόφιμα, διότι ο στρατός του Ισραήλ δεν επιτρέπει να περάσουν. Διεθνείς ηγέτες, ο ΟΗΕ, ανθρωπιστικές οργανώσεις κάνουν συνεχείς εκκλήσεις για το άνοιγμα «ανθρωπιστικών διαδρόμων».
Ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου Καρίμ Χαν(Άγγλος), ναι αυτός που κατηγορεί τον Πούτιν για εγκλήματα πολέμου, βρέθηκε πρόσφατα στα σύνορα της Αιγύπτου με τη Λωρίδα της Γάζας και δήλωσε ότι «δεν θα πρέπει να υπάρχει κανένα εμπόδιο για την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στα παιδιά, τις γυναίκες και τους άνδρες, στους αθώους αμάχους».
Οι άμαχοι -είπε- έχουν δικαιώματα, με βάση το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και εγείρονται ζητήματα ποινικών ευθυνών όταν αυτά τα δικαιώματα παραβιάζοντα».
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ερευνά την κατάσταση στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη από το 2021, εξετάζοντας πιθανά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας εκεί.
Την Τουρκία, που κατέχει επί 49 χρόνια ένα κομμάτι της Κύπρου, τη λέμε χώρα κατοχής. Την Ρωσία, που κατέχει ένα κομμάτι της Ουκρανίας, το ίδιο. Το Ισραήλ, που κατέχει επί 56 χρόνια παλαιστινιακά εδάφη, πώς το αποκαλούμε; Δεν είναι χώρα κατοχής;
Όταν οι ρωσικές βόμβες πέφτουν σε ουκρανικές πόλεις και χωριά, λέμε ότι ο Πούτιν είναι εγκληματίας πολέμου. Μια χώρα που βομβαρδίζει ανηλεώς κατοικημένη περιοχή με εκατομμύρια αμάχους, πώς την αποκαλούμε; Τηρεί τους κανόνες του πολέμου ή είναι κράτος-τρομοκράτης; Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου είναι εγκληματίας πολέμου ή αθώα περιστερά; Υπάρχει τιμωρία γι’ αυτόν;
Την απάντηση έχει δώσει ο αρχαίος Ηρόδοτος: «Των μεγάλων αδικημάτων μεγάλαι εισί και αι τιμωρίαι παρά των θεών» (για τα μεγάλα αδικήματα οι θεοί επιβάλλουν μεγάλες τιμωρίες). Όμως, αν λέμε στους σύγχρονους εγκληματίες ότι θα τιμωρηθούν από τους…θεούς, θα γελάνε κοροϊδευτικά και θα συνεχίζουν να εγκληματούν.
