Οι προβλέψεις της Αμερικανικής εταιρείας γεωπολιτικών αναλύσεων για το 2ο τρίμηνο του 2023.
Παγκόσμιες τάσεις
Επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας των ΗΠΑ και της Ευρώπης
Ενώ η κινεζική οικονομική δραστηριότητα θα ανακάμψει, η συνέχιση της νομισματικής αυστηροποίησης από την αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα οδηγήσει σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, αυξάνοντας την πιθανότητα μιας δύσκολης επανεκκίνησης αργότερα μέσα στο έτος. Αν και ο πληθωρισμός έχει πιθανώς αγγίξει το ανώτατο σημείο στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη ζώνη του ευρώ, θα μειωθεί ωστόσο μόνο σταδιακά. Οι ισχυρές αγορές εργασίας θα συνεχίζουν να πιέζουν για αύξηση μισθών και τον πληθωρισμό. Ταυτόχρονα, τόσο η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ όσο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα είναι απρόθυμες να αυξήσουν πολύ επιθετικά τα επιτόκια, υπό το φόβο της επιδείνωσης των κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Αλλά ακόμη και αν οι δύο κεντρικές τράπεζες περιορίσουν τη νομισματική πολιτική μόνο μετριοπαθώς, ο κίνδυνος περαιτέρω οικονομικής επιβράδυνσης -και ακόμη και ύφεσης- στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, θα αυξηθεί κατά τη διάρκεια των επόμενων τριμήνων. Τα υψηλότερα επιτόκια σε συνδυασμό με την ποσοτική σύσφιξη θα αυξήσουν ακόμη περισσότερο το κόστος δανεισμού και ενδέχεται να εκθέσουν την κρυφή μόχλευση στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Στον απόηχο της κρίσης της τράπεζας Silicon Valley, οι αμερικανικές αρχές θα συνεχίσουν να παρεμβαίνουν δυναμικά (και με επιτυχία όσον αφορά τον συστημικό κίνδυνο) για να αποτρέψουν την ευρύτερη οικονομική και χρηματοπιστωτική αστάθεια.
Αυξάνονται οι κίνδυνοι χρηματοπιστωτικής αστάθειας σε ορισμένες υπερχρεωμένες αναπτυσσόμενες οικονομίες
Στο πλαίσιο της περαιτέρω σύσφιξης των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών συνθηκών και της αποδυνάμωσης των οικονομικών προοπτικών των προηγμένων οικονομιών, οι υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Αίγυπτος και το Πακιστάν θα αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα σημαντικούς χρηματοπιστωτικούς κινδύνους, ενώ οι χώρες μεσαίου εισοδήματος θα μπορέσουν πιθανότατα να αντέξουν τους επερχόμενους κλυδωνισμούς. Τα υψηλότερα παγκόσμια επιτόκια και το ισχυρότερο δολάριο θα ασκήσουν πίεση στα οικονομικά των αναπτυσσόμενων χωρών. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης στις προηγμένες οικονομίες θα επιβαρύνει περαιτέρω τις οικονομικές προοπτικές σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Σχεδόν όλες οι υποσαχάριες χώρες θα αντιμετωπίσουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις, αν και το Πακιστάν και η Αίγυπτος θα διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο χρηματοπιστωτικής κρίσης και χρεοκοπίας λόγω των επίμονων πιέσεων στο ισοζύγιο πληρωμών και, στην περίπτωση του Πακιστάν, της περιορισμένης προθυμίας προσαρμογής στις μακροοικονομικές πολιτικές. Ακόμη και αν αποφευχθεί η χρεοκοπία, και οι δύο χώρες θα υποστούν σημαντικές οικονομικές διαταραχές όσον αφορά τον πληθωρισμό και την οικονομική ανάπτυξη, αυξάνοντας τον κίνδυνο κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών. Οι χώρες μεσαίου εισοδήματος θα αντιμετωπίσουν κάποιες προκλήσεις, αλλά η οικονομική και χρηματοπιστωτική τους κατάσταση θα παραμείνει διαχειρίσιμη, επειδή έχουν χαμηλότερο χρέος και πιο ευέλικτα καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών, που τους επιτρέπουν να αντιμετωπίζουν ευκολότερα εξωτερικούς κλυδωνισμούς. Πολλές ασιατικές χώρες θα επωφεληθούν από την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη της Κίνας. Οι αναδιαρθρώσεις του δημόσιου χρέους σε χώρες που έχουν ήδη χρεοκοπήσει θα καθυστερήσουν λόγω των διαφωνιών μεταξύ των πιστωτών σχετικά με τους δίκαιους όρους αναδιάρθρωσης. Οι αναδιαρθρώσεις του δημόσιου χρέους στη Γκάνα και τη Ζάμπια, όπου η Κίνα είναι σημαντικός πιστωτής, μπορεί, ωστόσο, να σημειώσουν κάποια πρόοδο τώρα που η Κίνα ενέκρινε την αναδιάρθρωση στη Σρι Λάνκα, όπου είναι επίσης σημαντικός πιστωτής.
Η στήριξη της Δύσης στην Ουκρανία οδηγεί την Κίνα να εξετάσει το ενδεχόμενο αποστολής φονικής βοήθειας στη Ρωσία
Η αυξανόμενη στρατιωτική υποστήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία – και οι στρατιωτικές επιτυχίες της Ουκρανίας – αυξάνουν την πιθανότητα η Κίνα να στείλει τελικά φονική βοήθεια στη Ρωσία, αν και αυτό μπορεί να μην συμβεί το δεύτερο τρίμηνο. Οι χώρες του ΝΑΤΟ θα συνεχίσουν να επεκτείνουν τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία για να μπορέσει ο στρατός της να αντέξει καλύτερα τις μελλοντικές ρωσικές επιθέσεις και να συνεχίσει τις δικές του. Αν και η συμφωνία για αποστολή δυτικών μαχητικών αεροσκαφών στην Ουκρανία ενδέχεται να μην υλοποιηθεί κατά τη διάρκεια του τριμήνου, η παράδοση αρμάτων μάχης, πυρομαχικών, θωρακισμένων και άλλων υλικών με πιο σημαντικό βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στη σύγκρουση θα συνεχίσει να επεκτείνεται. Αυτή η αυξανόμενη στρατιωτική στήριξη θα αποκαλύψει περαιτέρω τις ολοένα και πιο περιορισμένες ρωσικές προμήθειες Ρωσίας σε πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραύλους και άλλο εξοπλισμό. Φοβούμενη ότι αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να οδηγήσει τη Ρωσία στο ενδεχόμενο μιας ευρύτερης κλιμάκωσης που θα μπορούσε τελικά να περιλαμβάνει τη χρήση πυρηνικών όπλων, η Κίνα θα εξετάσει το ενδεχόμενο παροχής στρατιωτικής στήριξης στην περιορισμένη παραγωγική ικανότητα της Ρωσίας. Το Πεκίνο θα είναι, ωστόσο, πολύ προσεκτικό ως προς το χρονοδιάγραμμα μιας τέτοιας απόφασης, η οποία θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη του πολέμου και ενδέχεται να μην υλοποιηθεί κατά τη διάρκεια του τριμήνου. Σε περίπτωση που η Κίνα στείλει βοήθεια, οι αρχικές κυρώσεις της Δύσης θα επικεντρωθούν πιθανότατα στις κινεζικές εταιρείες και τα πολιτικά πρόσωπα που εμπλέκονται στις πωλήσεις, αλλά η Ουάσινγκτον θα απειλήσει με ευρύτερες κυρώσεις κατά της Κίνας σε μια προσπάθεια να αποτρέψει το Πεκίνο από την επέκταση μεταφοράς στρατιωτικού υλικού στη Ρωσία. Ενώ σε αυτό το σενάριο η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πιθανό να υιοθετήσει τις δικές της κυρώσεις, η Ευρώπη θα συνεχίσει να αναζητά διπλωματική λύση στον πόλεμο.
Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να περιορίσουν τις επενδύσεις στον τομέα των τσιπ της Κίνας, ενώ Ολλανδία και Ιαπωνία προσχωρούν στους αμερικανικούς εξαγωγικούς περιορισμούς
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να επιβάλλουν περιορισμούς στον τεχνολογικό τομέα της Κίνας, πείθοντας σταδιακά ορισμένους από τους συμμάχους τους να κάνουν το ίδιο, αλλά θα εξακολουθήσουν να πρέπει να βασίζονται σε μονομερείς περιορισμούς, αν θέλουν να αποκόψουν την πρόσβαση της Κίνας στην αμερικανική τεχνολογία και σε βασικούς τομείς. Η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι πιθανό να ανακοινώσει διάταγμα που θα αυξάνει τον έλεγχο των επενδύσεων στον τεχνολογικό τομέα της Κίνας. Ωστόσο, (το διάταγμα) είναι πιθανό να σχεδιαστεί για να αυξήσει τη διαφάνεια και να δώσει στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο περιορισμένη εξουσία να εμποδίζουν τις επενδύσεις, ίσως μόνο στον τομέα των προηγμένων ημιαγωγών. Ενώ θα δημιουργήσει έναν στενό μηχανισμό ελέγχου των εξερχόμενων επενδύσεων, η αμερικανική κυβέρνηση θα λάβει επίσης εσωτερικά μέτρα για την ανάπτυξη ενός ευρύτερου μηχανισμού για μελλοντική χρήση. Η Ιαπωνία και οι Κάτω Χώρες πιθανότατα θα ανακοινώσουν επίσημα ορισμένους περιορισμούς, ως μέρος της συμφωνίας τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιανουάριο. Οι ευρύτεροι ευρωπαϊκοί έλεγχοι των εξαγωγών στον τεχνολογικό τομέα της Κίνας είναι απίθανοι, αλλά αν η Κίνα αυξήσει τη στρατιωτική υποστήριξη προς τη Ρωσία, αυτό θα επισύρει ευρωπαϊκές κυρώσεις με στόχο την αμυντική βιομηχανία της Κίνας – ενισχύοντας τις αμερικανικές προσπάθειες για διακοπή των εξαγωγών τεχνολογίας προς την Κίνα.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 2/4/2023
Υπεύθυνη Διαχείρισης: Δέσποινα Συριοπούλου
