Τό νέο «Ἐμεῖς ἤ Αὐτοί»,-
Από τον Μανώλη Κοττάκη,
ΟΤΑΝ οἱ κοινωνίες κουκουλώνουν τά προβλήματά τους καί ἀρνοῦνται νά τά ἐπιλύσουν ἔρχεται μιά μέρα πού τά προβλήματα ἐπανεμφανίζονται. Καί μάλιστα δριμύτερα. Ἡ περίπτωσή μας εἶναι χαρακτηριστική: ἡ κοινωνία μας ζεῖ μέσα σέ ὑπόρρητο βαθύ διχασμό ἀπό τό 2015 καί μετά. Προσοχή: Δέν γεννήθηκε τό πρόβλημα τό 2015. Τότε ἐκδηλώθηκε. Στά μνημόνια κυοφορήθηκε. Γιά λόγους πού ἀφοροῦν τούς κοινωνιολόγους καί ὀλιγώτερο ἐμᾶς, τούς δημοσιογράφους, οἱ μισοί Ἕλληνες δέν ἀντέχουν τούς ἄλλους μισούς. Οὔτε γιά νά πιοῦν ἕνα ποτήρι κρασί μαζί. Οἱ μισοί Ἕλληνες ἔχουν ἀξιακούς κώδικες διαφορετικούς ἀπό τούς ἄλλους μισούς. Οἱ μισοί Ἕλληνες θεωροῦν πώς οἱ ἄλλοι μισοί ζοῦν παρασιτικά εἰς βάρος τους μέ μοναδική πηγή εἰσοδήματος τό κράτος καί τά ἐπιδόματά του. Οἱ ἄλλοι μισοί Ἕλληνες θεωροῦν ὅτι γιά τήν ὑστέρησή τους φταῖνε οἱ ἐλίτ πού μοιράζονται τόν πλοῦτο καί ἀρνοῦνται νά τούς βάλλουν στό παιχνίδι.
Ὅσο οἱ ἀποφάσεις ἐλαμβάνοντο ἀπό τίς κορυφές ἡ κοινωνία ἔβραζε, φώναζε, διεμαρτύρετο, ἀλλά ποτέ ἡ ἀντιπαράθεση αὐτή δέν ἔλαβε χαρακτῆρα ἐσωτερικοῦ ἐμφυλίου πολέμου. Ὅταν ὅμως τά δύο μπλόκ ἀπέκτησαν ἰσχύ νά συναποφασίζουν μέ τήν Πολιτεία γιά θέματα ὅπως τό νόμισμα τό 2015 ἤ ἡ δημόσια ὑγεία σήμερα, ἡ ἔνταση κατέβηκε στό καφενεῖο. Τόν παραδοσιακό τόπο συνάντησης τῶν Ἑλλήνων. Ἀπό ἐκεῖ πού οἱ Ἕλληνες κοιτοῦσαν ψηλά στήν ὀθόνη τῶν τηλεοράσεων τίς εἰδήσεις καί ὕβριζαν ἤ ἐπαινοῦσαν κυβερνήσεις, πρωθυπουργούς ἤ ὑπουργούς, μέ τό δημοψήφισμα τό κεφάλι χαμήλωσε. Ἀπό τήν ὀθόνη… στό τραπέζι. Ἀπό τότε κοιτᾶμε ὁ ἕνας στό πρόσωπο τόν ἄλλον. Αὐτός θεωροῦμε ὅτι εἶναι ὁ ἀντίπαλός μας, ἡ ἐξουσία δευτερευόντως. Τά βλέμματα τοῦ ἑνός γιά τόν ἄλλο πετοῦσαν φωτιές ὅταν συναντηθήκαμε θυμωμένοι στά σοῦπερ μάρκετ ἀμέσως μετά τήν ἐπιβολή τῶν capital controls. Πετοῦσαν σπίθες ὅταν πηγαίναμε στίς συγκεντρώσεις τοῦ «ναί» καί τοῦ «ὄχι» μέ τό ἴδιο μετρό.
Αἰσθανόμασταν ὅτι ἡ ἐπιλογή τοῦ ἑνός εἶναι ἀπειλή γιά τήν ζωή τοῦ ἄλλου. Τό «ναί» ἑρμηνευόταν ἀπό τό «ὄχι» ὡς διαιώνιση τῆς κρατούσας τάξης πραγμάτων πού ἀποκλείει τούς μή προνομιούχους ἀπό τήν διανομή τοῦ πλούτου. Τό «ὄχι» ἑρμηνευόταν ἀπό τό «ναί» ὡς ἀνεύθυνη στάση ἐπικίνδυνου ρίσκου πού διακύβευε ὅλα τά βασικά κεκτημένα ἀγαθά τῆς μεταπολίτευσης μέ πρῶτο τήν συμμετοχή τῆς Ἑλλάδος στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση. Ἡ ἔκρηξη καί ὁ διχασμός ἀναβλήθηκε ὄχι γιατί μόνον οἱ Εὐρωπαῖοι μᾶς ἔκαναν γιά καλή μας τύχη τήν χάρη νά ἑρμηνεύσουν ὅπως τούς συνέφερε τό 62% τοῦ «ὄχι», ἀλλά γιατί κατ’ οὐσίαν ὁ διχασμός αὐτός πυροδοτήθηκε ἄνωθεν. Μέ τήν ἀνεύθυνη ἐπιλογή τοῦ δημοψηφίσματος ἀπό τόν ΣΥΡΙΖΑ.
Ἡ Ἑλλάς ἐν τέλει ἠρέμησε. Προσκαίρως, ἀλλά ἠρέμησε. Τά συναισθήματα πού προκάλεσαν ὅμως τόν διχασμό τῆς 5ης Ἰουλίου δέν ἐξαφανίστηκαν. Ἐτάφησαν προσωρινῶς. Ἐκδηλώθηκαν ἐκ νέου μέ τήν ἴδια ἔνταση ὄχι καί τήν αὐτή διάρκεια ὅταν ὑπεγράφη ἡ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν. Τό μισό τοὐλάχιστον «ὄχι» βρέθηκε στούς δρόμους νά διαδηλώνει γιά θέματα ταυτότητας, μέ ἀντίπαλο τήν ἐξουσία ὅμως. Ὄχι τόν διπλανό του. Πίστεψαν πολλοί τότε πώς ἀφοῦ πέρασε καί αὐτό, ὅτι τήν γλυτώσαμε ὁριστικά. Ἕως ὅτου ἦρθε ἡ πανδημία καί τό ἐμβόλιο. Αὐτήν τήν φορά οἱ ἐπιλογές γίνονται πιό σκληρές καθώς τά διλήμματα τῆς πανδημίας γεννήθηκαν μέσα ἀπό τήν ἴδια τήν ζωή καί ὄχι ἀπό κάποιον Τσίπρα πού προκήρυξε ἀστόχαστα μιά μέρα ἕνα δημοψήφισμα. Αὐτές τίς μέρες πού μιλᾶμε Ἕλληνες ἀδυνατοῦν νά συνεννοηθοῦν μέ ἄλλους Ἕλληνες. Αὐτές τίς μέρες πού μιλᾶμε Ἕλληνες ἀποφασίζουν νά διακόψουν τήν ἐπικοινωνία τους μέ Ἕλληνες. Ἀκόμη καί μέσα στίς ἴδιες τίς οἰκογένειες.
Αὐτές τίς μέρες Ἕλληνες θεωροῦν καί πάλι ἀπειλή ἄλλους Ἕλληνες: γιά τήν δημόσια ὑγεία, γιά τήν οἰκονομία, γιά τίς ἐπιχειρήσεις τους καί τίς ἐργασίες τους. Αὐτές τίς μέρες πού μιλᾶμε Ἕλληνες μαλώνουν μέ ἄλλους Ἕλληνες καθώς παρατηροῦν τόν μειωμένο ἀριθμό τῶν διασωληνωμένων στίς ΜΕΘ καί θεωροῦν ὅτι ἡ πίεση γιά τόν ἐμβολιασμό γίνεται γιά τίς μπίζνες καί ὄχι ἀπό ἐνδιαφέρον γιά τήν ὑγεία τους. Ὑπάρχει ἕνα νέο «Ἐμεῖς ἤ Αὐτοί», σέ ἐξέλιξη λοιπόν, τό ὁποῖο παροξύνεται ἀπό τά διοικητικά μέτρα πού λαμβάνονται εἰς βάρος δημοσίων ὑπαλλήλων –χαρακτηριστικές οἱ ὁμαδικές μεταθέσεις ἀνεμβολίαστων ἀνδρῶν τῆς ΕΜΑΚ πού θά ἀποδειχθοῦν δίκοπο μαχαίρι σέ περίπτωση πρόκλησης πυρκαϊῶν. Ὑπάρχει ἕνα νέο «Ἐμεῖς ἤ Αὐτοί» τό ὁποῖο παροξύνεται ἀπό τήν θεωρία, ὅτι ἡ ἄρνηση ἐμβολιασμοῦ ἀποτελεῖ «σπουδαῖο λόγο» ἀπόλυσης.
Ὑπάρχει ἕνα νέο «Ἐμεῖς ἤ Αὐτοί», γιατί ἀπό τίς ἀντιδράσεις τῶν ἀνεμβολίαστων εἰδικῶς στόν δημόσιο τομέα φαίνεται νά ὑπάρχει σέ ἕνα τμῆμα τῆς κοινωνίας ἀποφασιστικότης νά μήν κάνει τό ἐμβόλιο ἀνεξαρτήτως συνεπειῶν. Ἀποφασιστικότης ἀνάλογη μέ τοῦ ἅλματος εἰς τό κενό πού σήμαινε τό «ὄχι» στό δημοψήφισμα. Καί τότε ἰσχυρά τμήματα ἀδιαφόρησαν γιά τίς συνέπειες τῆς ἐξόδου ἀπό τό εὐρώ. Ἐπικρατοῦσε στούς κόλπους αὐτούς τό «γαῖα πυρί μιχθήτω», τό «ἀποθανέτω μετά τῶν ἀλλοφύλων». Τό νόμισμα γι’ αὐτούς χθές, τό ἐμβόλιο σήμερα, εἶναι ἡ ἀφορμή γιά τήν ἔκρηξη, ὄχι ἡ αἰτία. Σέ αὐτό τό σημεῖο βρισκόμαστε Ἰούλιο μῆνα δυστυχῶς. Καί δέν πρέπει νά ὑποτιμήσουμε τήν δυναμική τῆς ἔντασης πού διατρέχει τήν κοινωνία. Γιά πρώτη φορά δέν εἶμαι αἰσιόδοξος γιά τήν ἔκβαση αὐτοῦ τοῦ ἰδιόρρυθμου ἐμφυλίου. Ὑπάρχουν ριζωμένες ἀντιλήψεις σέ κάθε μπλόκ. Πακτωμένες ἀπόψεις μπετόν. Ἀκοῦμε μόνο τούς ἑαυτούς μας. Ἡ διαφορετική ἄποψη ἀπορρίπτεται ὡς ὕποπτη ἄν δέν συμφωνεῖ μέ τήν δική μας. Ἡ κριτική ἐκλαμβάνεται ὡς προσβολή. Ἀδυνατῶ νά σκεφτῶ ποῦ θά ὁδηγήσει ὅλο αὐτό ἐν ὄψει τοῦ δύσκολου ἐπερχομένου χειμῶνα. Μακάρι νά μήν τό πληρώσουμε. Μᾶς τήν χάρισαν οἱ δανειστές τήν κρίσιμη ὥρα, ἀλλά δυστυχῶς δείχνουμε ἕτοιμοι νά δώσουμε ἐμεῖς μόνοι τήν χαριστική βολή στόν ἑαυτό μας.
