Τη γεωπολιτική αναβάθμισή της και την είσοδο στο κλαμπ των ανερχόμενων δυνάμεων, όπως η Κίνα και η Ινδία (BRICS), επιχειρεί η Τουρκία, προωθώντας την κατασκευή του πρώτου της αεροπλανοφόρου. Εγχείρημα εξάλλου που, όπως λένε αναλυτές, συνδέεται περισσότερο με τη συμβολική του δύναμη και το κύρος που προσδίδει παρά με την επιχειρησιακή του σπουδαιότητα, ειδικά στο Αιγαίο.
Την ίδια ώρα διπλωματικές πηγές σημείωναν ότι δεν είναι τυχαίο πως τον τελευταίο καιρό το τουρκικό δόγμα περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες, το οποίο εγκαινίασε ο Αχμέτ Νταβούτογλου και φαίνεται να έφτασε στα όριά του, εμπλουτίζεται πλέον με έννοιες όπως η… ανθρώπινη (ανθρωπιστική) διπλωματία (human diplomacy). Το μήνυμα αυτό εξέπεμψε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών μιλώντας πριν από λίγες ημέρες ενώπιον του κατεστημένου της τουρκικής διπλωματίας. Εκεί, ο εμπνευστής των νεοοθωμανικών φιλοδοξιών της Τουρκίας παρουσίασε μια πιο διευρυμένη ατζέντα εξωτερικής πολιτικής.
Στην ατζέντα αυτή, έλεγαν οι ίδιες πηγές, εντάσσεται και το εγχείρημα για την κατασκευή του πρώτου αεροπλανοφόρου. Διότι μια Τουρκία με ισχυρό Στρατό και Ναυτικό μπορεί να παίξει ρόλο στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ομως μια Τουρκία με δικό της αεροπλανοφόρο βγαίνει από το περιοριστικό κάδρο μιας περιφερειακής δύναμης και αναζητεί ρόλο στο παγκόσμιο στερέωμα. «Νομίζω ότι η κίνηση συνδέεται με τον στόχο της Τουρκίας να γίνει παγκόσμια δύναμη και ως εκ τούτου με την προσπάθειά της να έχει παρουσία σε διάφορες περιοχές του κόσμου, όπου η Αγκυρα έχει οικονομικά και πολιτικά ενδιαφέροντα», εξηγεί ο Γιάννης Γρηγοριάδης, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μπιλκέντ της Αγκυρας.
Ο κ. Γρηγοριάδης εκτιμά ότι η Αγκυρα επιχειρεί να τοποθετηθεί πλέον στη λίστα των χωρών που ξεφεύγουν από την περιφερειακή και φθάνουν στην παγκόσμια επιρροή και θεωρεί ότι ένα αεροπλανοφόρο ως συμβολισμός την προωθεί σε αυτή την κατεύθυνση. Οπως σημειώνει, «προσπαθεί να πάρει θέση σε μια νέα κατηγορία κρατών που θα μπορεί να μεσολαβεί και να παίζει ρόλο σε κρίσεις, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά ακόμη και στην Αφρική».
Προφανώς η Αγκυρα θεωρεί ότι με νέες υποδομές ο λόγος της θα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα. Και ο νέος της λόγος, όπως τον εξέφρασε προ ημερών ο κ. Νταβούτογλου ενώπιον της αφρόκρεμας των τούρκων πρέσβεων, ξεφεύγει από τα ζητήματα της περιοχής και αναφέρεται πλέον σε ζητήματα όπως οι ανθρωπιστικές διαστάσεις της διπλωματίας. Η ανάγκη να εστιάσει η τουρκική εξωτερική πολιτική σε τέτοιου είδους ζητήματα διέρρεε προ ημερών σε τουρκικές εφημερίδες από πηγές του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών.
Παράδειγμα μιας τέτοιας διπλωματίας ήταν η προσπάθεια που έκανε ο κ. Νταβούτογλου προ μηνών, με αφορμή την κρίση στη Συρία, να εμφανίσει την Τουρκία ως προστάτη του χριστιανικού στοιχείου στη Δαμασκό (και άρα ως δύναμη συμφιλίωσης ανάμεσα σε μουσουλμάνους και χριστιανούς). Ενώ δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο ούτε το πρόσφατο ταξίδι του στη Βιρμανία.
Σε κάθε περίπτωση, στρατιωτικοί αναλυτές θυμίζουν ότι η ισχύς των οπλικών συστημάτων είναι σχετική, δηλαδή ανάλογη με τον γεωγραφικό χώρο στον οποίο καλούνται να επιτελέσουν τον ρόλο τους. Με αυτή την έννοια, το τουρκικό αεροπλανοφόρο δεν έχει χρησιμότητα σε μια θάλασσα όπως το Αιγαίο. «Είναι τρωτό, τα ίδια του τα μεγέθη το καθιστούν αδύναμο και εύκολο στόχο σε συμμετρικές και ασύμμετρες απειλές», εξηγεί ο Κώστας Γρίβας, αμυντικός αναλυτής και διδάσκων στο Τμήμα Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Από την άλλη», συνεχίζει, «είναι ένα οπλικό σύστημα τεράστιας συμβολικής αξίας. Πιστοποιεί, κατά κάποιον τρόπο, μια χώρας ως παγκόσμια δύναμη. Και είναι της μόδας αυτή την εποχή, καθώς είδαμε το πρώτο κινεζικό αεροπλανοφόρο, ενώ σύντομα θα δούμε και το πρώτο ινδικό. Η Τουρκία θέλει με αυτό το εγχείρημα να μπει στην κατηγορία της παγκόσμιας δύναμης».
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας στον τουρκικό Τύπο τις τελευταίες εβδομάδες, το αεροπλανοφόρο δεν θα έχει τη δυνατότητα ενός κανονικού αεροπλανοφόρου, αλλά θα είναι μικρότερο και θα χρησιμοποιείται και για διοικητική υποστήριξη.
