Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Υπέρ της διαφάνειας είναι αυτή η κυβέρνηση, αλλά με μόνιμη ροπή στους μυστικούς διαλόγους πολιτικού χαρακτήρα για την οικονομία και τις εξωτερικές μας σχέσεις. Μυστικά τα έλεγε ο υπουργός οικονομικών στις ΗΠΑ με το ΔΝΤ και μετά με το ΔΝΤ και την Επιτροπή της ΕΕ, για να συσταθεί ο περίφημος μηχανισμός που, όπως ενθυμίστε, δεν επρόκειτο να ενεργοποιηθεί! Μυστικά κουβέντιαζαν το σκοπιανό με τη γειτονική κυβέρνηση κάτι φίλοι του Γιώργου! Μυστικά τα έλεγαν ανώτεροι κυβερνητικοί παράγοντες…. με τους άλλους γείτονες, τους Τούρκους, για ρυθμίσεις στρατιωτικής συμπεριφοράς στο Αιγαίο! Μυστικά με τους Κινέζους, μυστικά και με τους Άραβες επενδυτές! Πολύ μυστήριο στην υπόθεση της εξωτερικής πολιτικής και της οικονομίας από μία κυβέρνηση που διαρρηγνύει μέχρι παρεξηγήσεως τα ιμάτιά της για διαφάνεια. Με την έννοια ότι θα μπορούσε κανείς να κατηγορήσει τους κυβερνώντες πως έχουν επιτρέψει στην τρόικα να ερευνήσει και να μάθει πράγματα για το ελληνικό κράτος, που θα καταστήσουν αδύνατη πλέον την οποιαδήποτε πιθανότητα άσκησης αυτόνομης πολιτικής στο μέλλον.
Εάν τρίτοι γνωρίζουν κάθε πτυχή απόρρητων σχεδιασμών και φακέλων του ελληνικού κράτους, είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχει κράτος. Βασική αρχή των Westphalian states είναι η διατήρηση κάποιων κεντρικών απόρρητων πληροφοριών, που ουσιαστικά αποτελούν την απόκρυφη γνώση των μηχανισμών της δημόσιας διοίκησης, ώστε αυτή, χρησιμοποιώντας αυτά τα εργαλεία να διαμορφώνει ή να μεταβάλει στρατηγικές σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Αν τα δείξεις όλα, όπως κάνει τούτη η κυβέρνηση, τότε ουσιαστικά παραδίδεις την ιδιαίτερη γνώση και μεθοδολογία που συστήνει την κυριαρχία του κράτους, σε άλλους. Στην περίπτωσή μας στους εταίρους μας και σε κείνους που ανέλαβαν να εγγυηθούν στους δανειστές μας ότι θα συνεχίσουμε να υπηρετούμε τα συμφέροντά τους.
Δεν φτάνει λοιπόν που τα δείχνουμε όλα και τα … κάνουμε όλα που μας ζητούν, αναπτύσσουμε και διάφορες μορφές μυστικής διπλωματίας, που όταν δεν είναι για γέλια, όπως στην περίπτωση του σκοπιανού, είναι για κλάματα, όπως κατέληξε η πρόσφατη περίπτωση του μυστικού διαλόγου για το Αιγαίο, ή εκείνη με τις μυστικές συναναστροφές με σεΐχηδες. Κάπως έτσι η διαφάνεια για την κυβέρνηση φαίνεται να είναι μία έννοια που περιορίζεται στην ανάρτηση των αποφάσεων στο διαδίκτυο και τίποτε άλλο, αν και διεθνώς ο όρος σχετίζεται με τον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις και την δυνατότητα των πολιτών να γνωρίζουν τον μηχανισμό που τις διαμορφώνει, το περιεχόμενό τους και τους παράγοντες που εμπλέκονται.
Προσωπικά δεν θεωρώ ότι η μυστική διπλωματία είναι από μόνη της κακό πράγμα. Σε κάποιες περιπτώσεις αποτελεί μάλιστα αναγκαία διαδικασία για να αντιμετωπιστεί μία διένεξη. Στις περιπτώσεις, όμως, που αναφερθήκαμε παρατηρείται είτε να πρόκειται για πρόχειρες κινήσεις, που το μόνο που μπορούν να προσφέρουν είναι νέες επιπλοκές και παρεξηγήσεις, είτε αποτελούν κλασικές περιπτώσεις άσκησης μυστικής πολιτικής, όπως στην περίπτωση των επαφών για τα οικονομικά. Αν η πρώτη περίπτωση συνιστά γελοιότητα, η δεύτερη αποτελεί πολιτική κακοήθεια. Αν λάβει δε κανείς υπόψη ότι η χώρα βρίσκεται σε κρίση, σε συνάρτηση με τις δραματικές πιέσεις από τους γείτονες για να μεταβληθεί το status quo, η επιχείρηση «μυστικοί διάλογοι» για την οικονομία και την εξωτερική πολιτική, δεν εκφράζει τίποτε άλλο παρά έναν φανερό παραλογισμό.
Είναι παράλογο η χώρα που πιέζεται από πολλές πλευρές, να ανοίγει αυτήν την περίοδο χώρο για υποχωρήσεις. Όταν είναι πρόδηλο ότι βρίσκεσαι σε αδυναμία, δεν διαπραγματεύεσαι μυστικά τίποτα, διότι ουσιαστικά συζητάς τις δυνατότητές σου να παραχωρήσεις κάτι. Σε μια τέτοια κατάσταση ενεργοποιείς τον λαό για να ισχυροποιήσεις την πολιτική σου θέση απέναντι σε οποιονδήποτε, μεταφέροντας τον όποιο διάλογο μπροστά από την κουρτίνα, σε κοινή θέα. Μόνον έτσι μπορεί ο «αντίπαλος» να αντιληφθεί ότι η άσκηση δύναμης πάνω σου δεν θα επιτύχει την αλλαγή της αντίληψης του συμφέροντός σου. Αυτό είναι ένα μάθημα πολιτικής, που θα έπρεπε ήδη να το έχουν μεταφέρει στα κυβερνητικά στελέχη και στον πρωθυπουργό οι Αμερικανοί σύμβουλοί τους. Είναι το κλασικό μάθημα άσκησης εξουσίας στις διεθνείς σχέσεις, το οποίο διδάσκουν στα σημαντικά αμερικανικά πανεπιστήμια οι μέντορες του Γιώργου.
Θέλω να πιστεύω ότι απλώς αυτό το μάθημα δεν έχει γίνει κατανοητό. Αρνούμαι να πιστέψω ότι η κυβέρνηση συνειδητά διαπράττει τέτοιο ολίσθημα. Δεν πιστεύω σε «πρακτοριλίκια», «προδοσίες» και τα ρέστα. Πιστεύω, όμως, ότι η κυβέρνηση έχει παρεξηγήσει τον ρόλο της και υπερτιμήσει τις δυνατότητές της, την στιγμή που δεν έκανε απολύτως τίποτα για να αυξήσει την ισχύ της ενεργοποιώντας το μοναδικό και ουσιαστικότερο στοιχείο της ύπαρξής της: τον ελληνικό λαό. Με μυστικά κόλπα και ρητορική περί διαφάνειας, με ψέματα, παραπλάνηση και διλήμματα, αντί να κάνεις τους κυβερνώμενους όπλο και ασπίδα σου για την ανάπτυξη της στρατηγικής σου, απλώς τους εμφανίζεις ως άμορφη μάζα που είναι αντικείμενο χειραγώγησης και τίποτε άλλο. Εκτός κι αν ο στόχος σου είναι πράγματι αυτός, διότι δεν εμπιστεύεσαι τον λαό σου, αλλά άλλους που θεωρείς ότι στηρίζουν καλύτερα την εξουσία σου. Έτσι, όμως, η εξουσία έχει κοντά πόδια και οι εκλογές φτάνουν πολύ γρήγορα.
